Вирусты гепатит – бауырдың кең таралған және қауіпті жұқпалы ауруы. Вирусты гепатиттің барлық түрлерінің ішінде А гепатиті ең жиі кездеседі. Жұқтырған сәттен бастап аурудың алғашқы белгілері пайда болғанға дейін 7 күннен 50 күнге дейін созылады. Көбінесе аурудың басталуы температураның жоғарылауымен бірге жүреді және тұмауға ұқсас болуы мүмкін.
В гепатит – вирусы жыныстық жолмен, нашақорлардан стерильді емес шприцтермен инъекция арқылы, анасынан ұрыққа беріледі. Ауру қызба, әлсіздік, буындардағы ауыр-сыну, жүрек айнуы және құсумен басталады. Кейде бөртпе пайда болады. Бауыр мен көкбауырдың ұлғаюы байқалады. Сондай-ақ зәрдің қараюы және нәжістің түсі өзгеруі мүмкін.
С гепатиті – вирустық гепатиттің ең ауыр түрі, оны трансфузиядан кейінгі гепатит деп те атайды. Бұл олардың қан құйғаннан кейін ауырғанын білдіреді. Себебі, донорлық қанды С гепатиті вирусына тексеру бірнеше жыл бұрын ғана басталған. Көбінесе инфекция есірткіге тәуелді адамдарда шприцтер арқылы жүреді. Анадан ұрыққа жыныстық жолмен берілу де мүмкін. Ең үлкен қауіп - бұл аурудың созылмалы түрі, ол жиі циррозға және бауыр ісігіне айналады. Созылмалы ағым пациенттердің шамамен 70-80% -ында дамиды. С гепатитін вирустық ге-патиттің басқа түрлерімен біріктіру ауруды күрт нашарлатады және өліммен аяқталу қаупін тудырады. D гепатиті – В гепатитінің ағымын қиындататын «серіктес ауру».
Е гепатиті А гепатитіне ұқсас, бірақ ол баяу басталады және жүкті әйелдер үшін қауіпті. Гепатиттер тобының соңғысы G гепатиті С-ге ұқсас, бірақ қауіпті емес.
Инфекция жолдары. Гепатит вирустары адам ағзасына екі негізгі жолмен түседі. Ауру адам вирусты нәжіспен шығара алады, содан кейін ол басқа адамдардың ішектеріне сумен немесе тамақпен енеді. Дәрігерлер инфекцияның бұл механизмін фекальды-оральный деп атайды. Ол А және Е гепатиті вирустарына тән. Сонымен, А және Е гепатиті негізінен жеке бас гигиенасын сақтамау салдарынан, сон-дай-ақ сумен жабдықтау жүйесінің жетілмегендігі кезінде пайда болады. Бұл дамымаған елдерде бұл вирустардың ең көп таралуын түсіндіреді.
Инфекцияның екінші жолы –жұқтырған адамның (инфицированный) қанымен байланысы. Ол В, С, D, G гепатиті вирустарына тән. Инфекцияның таралуы мен ауыр зардаптарына байланысты ең үлкен қауіп В және С гепатиті вирустары болып табылады.
Инфекция жиі болатын жағдайлар:
- Донорлық қан құю. Дүние жүзі бойынша донорлар-дың орта есеппен 0,01-2%-ы гепатит вирусын алып жүреді, сондықтан қазіргі уақытта донорлық қан реципиентке құймас бұрын В және С гепатиті вирусының бар-жоғына тексеріледі.
Жұқпа қаупі қайталап қан құюды қажет ететін адам-дарда жоғарылайды, адамдардың бір инені қолдануы В, С, D, G гепатитін жұқтыру қаупін айтарлықтай арттырады. Бұл нашақорлар арасында жұқтырудың ең таралған жолы;
- В, С, D, G вирустары жыныстық қатынас арқылы берілуі мүмкін. В гепатиті көбінесе жыныстық жолмен беріледі. Ерлі-зайыптылардың С гепатитін жұқтыру ықтималдығы төмен деп саналады.
Ең үлкен қауіп - гепатиттің созылмалы ағымы. Хронизация тек В, С, D гепатиттеріне тән. Созылмалы гепа-титтің ең тән белгілері – күннің соңына қарай әлсіздік және шаршаудың жоғарылауы, бұрынғы физикалық белсенділікті орындай алмау. Созылмалы вирустық гепатиттің асқынған сатысында сарғаю, зәрдің қараюы, терінің қышуы, қан кету, салмақ жоғалту, бауыр мен көкбауырдың ұлғаюы, өрмекші веналар анықталады.
Алдын алу.
Өзіңізді гепатит инфекциясынан қорғау үшін қарапайым ережелерді сақтау керек. Қайнамаған суды пайдаланбаңыз, әрқашан жемістер мен көкөністерді жуыңыз, тағамды термиялық өңдеуден өткенді ғана пайдаланыңыз. Бұл гепатит А инфекциясының алдын алуға көмектеседі.
С.ҚАЙЫР–
Шардара аудандық санитариялық- эпидемиологиялық бақылау басқармасы эпидемиологиялық бақылау және қадағалау бөлімінің бас маманы
В гепатит – вирусы жыныстық жолмен, нашақорлардан стерильді емес шприцтермен инъекция арқылы, анасынан ұрыққа беріледі. Ауру қызба, әлсіздік, буындардағы ауыр-сыну, жүрек айнуы және құсумен басталады. Кейде бөртпе пайда болады. Бауыр мен көкбауырдың ұлғаюы байқалады. Сондай-ақ зәрдің қараюы және нәжістің түсі өзгеруі мүмкін.
С гепатиті – вирустық гепатиттің ең ауыр түрі, оны трансфузиядан кейінгі гепатит деп те атайды. Бұл олардың қан құйғаннан кейін ауырғанын білдіреді. Себебі, донорлық қанды С гепатиті вирусына тексеру бірнеше жыл бұрын ғана басталған. Көбінесе инфекция есірткіге тәуелді адамдарда шприцтер арқылы жүреді. Анадан ұрыққа жыныстық жолмен берілу де мүмкін. Ең үлкен қауіп - бұл аурудың созылмалы түрі, ол жиі циррозға және бауыр ісігіне айналады. Созылмалы ағым пациенттердің шамамен 70-80% -ында дамиды. С гепатитін вирустық ге-патиттің басқа түрлерімен біріктіру ауруды күрт нашарлатады және өліммен аяқталу қаупін тудырады. D гепатиті – В гепатитінің ағымын қиындататын «серіктес ауру».
Е гепатиті А гепатитіне ұқсас, бірақ ол баяу басталады және жүкті әйелдер үшін қауіпті. Гепатиттер тобының соңғысы G гепатиті С-ге ұқсас, бірақ қауіпті емес.
Инфекция жолдары. Гепатит вирустары адам ағзасына екі негізгі жолмен түседі. Ауру адам вирусты нәжіспен шығара алады, содан кейін ол басқа адамдардың ішектеріне сумен немесе тамақпен енеді. Дәрігерлер инфекцияның бұл механизмін фекальды-оральный деп атайды. Ол А және Е гепатиті вирустарына тән. Сонымен, А және Е гепатиті негізінен жеке бас гигиенасын сақтамау салдарынан, сон-дай-ақ сумен жабдықтау жүйесінің жетілмегендігі кезінде пайда болады. Бұл дамымаған елдерде бұл вирустардың ең көп таралуын түсіндіреді.
Инфекцияның екінші жолы –жұқтырған адамның (инфицированный) қанымен байланысы. Ол В, С, D, G гепатиті вирустарына тән. Инфекцияның таралуы мен ауыр зардаптарына байланысты ең үлкен қауіп В және С гепатиті вирустары болып табылады.
Инфекция жиі болатын жағдайлар:
- Донорлық қан құю. Дүние жүзі бойынша донорлар-дың орта есеппен 0,01-2%-ы гепатит вирусын алып жүреді, сондықтан қазіргі уақытта донорлық қан реципиентке құймас бұрын В және С гепатиті вирусының бар-жоғына тексеріледі.
Жұқпа қаупі қайталап қан құюды қажет ететін адам-дарда жоғарылайды, адамдардың бір инені қолдануы В, С, D, G гепатитін жұқтыру қаупін айтарлықтай арттырады. Бұл нашақорлар арасында жұқтырудың ең таралған жолы;
- В, С, D, G вирустары жыныстық қатынас арқылы берілуі мүмкін. В гепатиті көбінесе жыныстық жолмен беріледі. Ерлі-зайыптылардың С гепатитін жұқтыру ықтималдығы төмен деп саналады.
Ең үлкен қауіп - гепатиттің созылмалы ағымы. Хронизация тек В, С, D гепатиттеріне тән. Созылмалы гепа-титтің ең тән белгілері – күннің соңына қарай әлсіздік және шаршаудың жоғарылауы, бұрынғы физикалық белсенділікті орындай алмау. Созылмалы вирустық гепатиттің асқынған сатысында сарғаю, зәрдің қараюы, терінің қышуы, қан кету, салмақ жоғалту, бауыр мен көкбауырдың ұлғаюы, өрмекші веналар анықталады.
Алдын алу.
Өзіңізді гепатит инфекциясынан қорғау үшін қарапайым ережелерді сақтау керек. Қайнамаған суды пайдаланбаңыз, әрқашан жемістер мен көкөністерді жуыңыз, тағамды термиялық өңдеуден өткенді ғана пайдаланыңыз. Бұл гепатит А инфекциясының алдын алуға көмектеседі.
С.ҚАЙЫР–
Шардара аудандық санитариялық- эпидемиологиялық бақылау басқармасы эпидемиологиялық бақылау және қадағалау бөлімінің бас маманы
