Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы (синонимі: Конго-Қырым-Хазер геморрагиялық қызбасы, крымск-конголезски қызбасы, ортаазиялық геморрагиялық қызбасы, карахалак; Crimean-Congo hemorrhagic fever, Crimean hemorrhagic fever — англ.) – жедел вирусты ауру, табиғи ошақты зооноздыға қатысты.
Кенелер арқылы таралады, қоздырғышы вирус. Ауру қызбамен, интоксикациямен, терідегі және ішкі ағзалардағы қан құйылу-лармен ерекшеленеді. Қазіргі таңда КҚҚҚ кең таралған аурулар қатарында. КҚҚҚ вирусының өршуі кезінде өлім көрсеткіші 10-40% дейін жетеді. Қоздырғыш көзі ауру адам немесе тасымалдаушы жануар. Вирус кене шаққанда, науқас қаны арқылы медициналық процедуралар кезінде беріледі. Зоонозды та-биғи – ошақты жұқпалы ауру.
Конго-Қырым геморрогиялық қызбасының эпидемиологиясы
Вирустың резервуары болып майда жабайы құрт құмырсқалар жатады: орман тышқаны, кішкентай сарышұнақ, русак-қояны, құлақты кірпі. Кене тасмалдаушы және сақ-таушы болып табылады, Hyalomma туыстастығынан шыққан. Ауру көбінесе маусымдық мезілдерге байланысты, әсіресе мамыр және тамыз айларында көп кездеседі (биздің елде көбінесе). Ауру көбінесе Қырымда байқалады.
Инфекция көзі болып көбінесе кененің шаққан жері, яғни тері немесе майда жарақаттар кезінде ауру адаммен қарым-қатынас кезінде қан арқылы беріледі (ауруханаішілік жұқтыру ). Инфекциямен зақымдалған жерде ешқандай өзгерістер байқалмайды. Вирус қанға өтеді және ретикулоэндотелиальды жүйенің клеткаларында жинақталады. Екіншілік зақымдалу кезінде айқын массивті вирустармен жалпылама интокцикация белгілері байқалады, қантамырлардың эндотелилері зақымдалады және айқын әртүрлі дәрежедегі тромбогеморрагиялық синдром байқалады.
Этиологиясы
Қоздырғышы – құрамында РНҚ бар, Bunyaviridae тұқымдастығына жататын Nairovirus тобына жататын өкілі болып саналады. Қоршаған ортада тұрақсыз, жоғары температураға төзімсіз болып келеді. Лио-фильденген қалпында 2 жылға дейін тіршілігін жалғастыра береді. Көлемі – 90 нм. жу-ық. Температура 20-70 градуста 3 айға дейін сақталады. Қоздырғыш сфера пішіндес болып келеді.
Қырым геморрагиялық қызбасының алғашқы белгілері кенеттен пайда болады. Ауру температураның 40 градусқа дейін көтерілуінен басталады. Күшті безгектің аясында науқастар бүкіл денеде әлсіздік пен ауырсынуды сезінеді. Бет, мойын, жоғарғы кеуде қуысының гиперемиясы, склера тамырларының және конъюнктиваның инъекциясы тән. Егер емделмеген болса, өлімге әкелуі мүмкін. Сондай-ақ, өлім инфекциялық уытты шок, өкпе қабынуы, қайталама бактериялық асқынулар нәтижесінде болуы мүмкін.
Есіңізде болсын! Кене шағуы аса қауіпті инфекцияның – Қырым геморрагиялық қыз басының даму мүмкіндігімен қауіпті. Оған қоса, табиғи ошақтардағы кенелер кене энцефалитінің қоздырғыштарын тасымалдауы мүмкін.
Кенеден қорғану ережелерін сақтау және дереу медициналық көмекке жүгіну сізді аурулардан қорғайды, өміріңізді сақтайды.
ЕЛЕКЕЕВА М.Б — Шардара аудандық орталық
емхананың аймақтық мейіргері
Кенелер арқылы таралады, қоздырғышы вирус. Ауру қызбамен, интоксикациямен, терідегі және ішкі ағзалардағы қан құйылу-лармен ерекшеленеді. Қазіргі таңда КҚҚҚ кең таралған аурулар қатарында. КҚҚҚ вирусының өршуі кезінде өлім көрсеткіші 10-40% дейін жетеді. Қоздырғыш көзі ауру адам немесе тасымалдаушы жануар. Вирус кене шаққанда, науқас қаны арқылы медициналық процедуралар кезінде беріледі. Зоонозды та-биғи – ошақты жұқпалы ауру.
Конго-Қырым геморрогиялық қызбасының эпидемиологиясы
Вирустың резервуары болып майда жабайы құрт құмырсқалар жатады: орман тышқаны, кішкентай сарышұнақ, русак-қояны, құлақты кірпі. Кене тасмалдаушы және сақ-таушы болып табылады, Hyalomma туыстастығынан шыққан. Ауру көбінесе маусымдық мезілдерге байланысты, әсіресе мамыр және тамыз айларында көп кездеседі (биздің елде көбінесе). Ауру көбінесе Қырымда байқалады.
Инфекция көзі болып көбінесе кененің шаққан жері, яғни тері немесе майда жарақаттар кезінде ауру адаммен қарым-қатынас кезінде қан арқылы беріледі (ауруханаішілік жұқтыру ). Инфекциямен зақымдалған жерде ешқандай өзгерістер байқалмайды. Вирус қанға өтеді және ретикулоэндотелиальды жүйенің клеткаларында жинақталады. Екіншілік зақымдалу кезінде айқын массивті вирустармен жалпылама интокцикация белгілері байқалады, қантамырлардың эндотелилері зақымдалады және айқын әртүрлі дәрежедегі тромбогеморрагиялық синдром байқалады.
Этиологиясы
Қоздырғышы – құрамында РНҚ бар, Bunyaviridae тұқымдастығына жататын Nairovirus тобына жататын өкілі болып саналады. Қоршаған ортада тұрақсыз, жоғары температураға төзімсіз болып келеді. Лио-фильденген қалпында 2 жылға дейін тіршілігін жалғастыра береді. Көлемі – 90 нм. жу-ық. Температура 20-70 градуста 3 айға дейін сақталады. Қоздырғыш сфера пішіндес болып келеді.
Қырым геморрагиялық қызбасының алғашқы белгілері кенеттен пайда болады. Ауру температураның 40 градусқа дейін көтерілуінен басталады. Күшті безгектің аясында науқастар бүкіл денеде әлсіздік пен ауырсынуды сезінеді. Бет, мойын, жоғарғы кеуде қуысының гиперемиясы, склера тамырларының және конъюнктиваның инъекциясы тән. Егер емделмеген болса, өлімге әкелуі мүмкін. Сондай-ақ, өлім инфекциялық уытты шок, өкпе қабынуы, қайталама бактериялық асқынулар нәтижесінде болуы мүмкін.
Есіңізде болсын! Кене шағуы аса қауіпті инфекцияның – Қырым геморрагиялық қыз басының даму мүмкіндігімен қауіпті. Оған қоса, табиғи ошақтардағы кенелер кене энцефалитінің қоздырғыштарын тасымалдауы мүмкін.
Кенеден қорғану ережелерін сақтау және дереу медициналық көмекке жүгіну сізді аурулардан қорғайды, өміріңізді сақтайды.
ЕЛЕКЕЕВА М.Б — Шардара аудандық орталық
емхананың аймақтық мейіргері
