Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995 жылғы 30 тамызда бүкілхалықтық референдумда жаңа Конституция жобасы қабылданды. Жыл сайын республикада бұл күн мемлекеттің басты мерекелерінің бірі ретінде аталып өтеді.
Тәуелсіздік жылдары Қазақстанның Конституциясы бірнеше рет толықтырылып, 1998, 2007, 2011 және 2017 жылдары өзгерістер енгізілді. Бірінші кезекте Конституция әр адамның құқығы мен еркіндігінің көрінісі, бүтін мемлекет идеологиясының келбеті болып қала береді. Біздің қоғамның әрбір азаматы өз құқықтарын, міндеттерін және ережелерін сақтап, заңдарды құрметтеуге міндетті.
Конституция елдің негізгі заңы ретінде Қазақстан халқының ерік-жігерін, оның ең жоғарғы құндылықтары адам, оның өмірі құқықтары мен бостандықтары болып табылатын демократиялық, зайырлы құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде елді бекітуге деген ұмтылысын көрсетеді.
Қазақстан Республикасының азаматтарына тегіне, нәсіліне, ұлтына, жынысына, тіліне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне қарамастан немесе кез келген өзге мән-жайлар бойынша құқықтар мен бостандықтардың теңдігіне кепілдік беріледі.
Саяси, экономикалық және әлеуметтік күн тәртібінің өзгеруіне байланысты Конституцияға уақыт тенденцияларына сәйкес келу үшін бірнеше рет өзгерістер енгізілді. Осылайша, 2022 жылғы 5 маусымда өткен республикалық референдумда Қазақстан халқы Қазақстан Республикасының Президенді Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасына қолдау білдірді, оның мақсаты суперпрезиденттік модельден президенттік республикаға түпкілікті көшу, бірқатар билік өкілеттіктерін қайта бөлу, Парламенттің рөлін күшейту және мәртебесін арттыру, халықтың елді басқаруға қатысуын кеңейту үшін құқықтық база құру болды, азаматтардың құқықтарын қорғау тетіктерін күшейту. Бұл конституциялық реформа азаматтардың мемлекетті басқаруға қатысуын кеңейтті және саяси процестерді нақты демократияландыруды қамтамасыз етті.
Қазақстан жерінде тұратындардың барлығы еліміздің Негізгі Заңын құрметтеуге және сақтауға тиіс. Қазақстанның әрбір тұрғыны әділдікке, заңдылыққа, теңдікке және өзінің болашағына сенімді болуға тиіс. Қоғам мен мемлекет дамуының базалық қағидаттары, адамның, азаматтың және мемлекеттік билік субъектісінің кепілдіктері, құқықтары мен міндеттері Қазақстан Республикасының Конституциясында нақты бекітілген. Олырды сапалы әрі тиімді іске асыру мемлекет пен қоғамның маңызды міндеті болып табылады, өйткені ол даму мен тұрақтылыққа, Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыруға ықпал етеді.
Біз бұл актімен іс жүзінде жаңа мемлекеттің негізі Қазақстан Республикасының әлем картасында қаланды деп мақтанышпен айта аламыз.
Тарихта және әлемдік тәжірибеде қазіргі заман үшін осындай маңызды оқиғалар өздерінің қоғамдық-саяси және тарихи маңыздылығына байланысты әрқашан маңызды мерекелерге айналды.
Өзінің ауқымы бойынша бұл тарихи оқиға - мемлекет пен қоғамның негізгі заңы, және бүкіл халық үшін - жалпы ауқымы бойынша жалпыұлттық болып табылатын мемлекеттік мереке.
Қазақстан Республикасының Конституциясы біздің бостандығымыздың негізі.
Еліміздің Конституция күні қарсаңында қымбатты қазақстандықтарды мерекемен құттықтаймыз және бейбітшілік, бірлік, бақыт, амандық, табыс тілейміз!
С.Р. ОНДЫБАЕВА –
Шардара аудандық сотының төрағасы
Тәуелсіздік жылдары Қазақстанның Конституциясы бірнеше рет толықтырылып, 1998, 2007, 2011 және 2017 жылдары өзгерістер енгізілді. Бірінші кезекте Конституция әр адамның құқығы мен еркіндігінің көрінісі, бүтін мемлекет идеологиясының келбеті болып қала береді. Біздің қоғамның әрбір азаматы өз құқықтарын, міндеттерін және ережелерін сақтап, заңдарды құрметтеуге міндетті.
Конституция елдің негізгі заңы ретінде Қазақстан халқының ерік-жігерін, оның ең жоғарғы құндылықтары адам, оның өмірі құқықтары мен бостандықтары болып табылатын демократиялық, зайырлы құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде елді бекітуге деген ұмтылысын көрсетеді.
Қазақстан Республикасының азаматтарына тегіне, нәсіліне, ұлтына, жынысына, тіліне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне қарамастан немесе кез келген өзге мән-жайлар бойынша құқықтар мен бостандықтардың теңдігіне кепілдік беріледі.
Саяси, экономикалық және әлеуметтік күн тәртібінің өзгеруіне байланысты Конституцияға уақыт тенденцияларына сәйкес келу үшін бірнеше рет өзгерістер енгізілді. Осылайша, 2022 жылғы 5 маусымда өткен республикалық референдумда Қазақстан халқы Қазақстан Республикасының Президенді Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасына қолдау білдірді, оның мақсаты суперпрезиденттік модельден президенттік республикаға түпкілікті көшу, бірқатар билік өкілеттіктерін қайта бөлу, Парламенттің рөлін күшейту және мәртебесін арттыру, халықтың елді басқаруға қатысуын кеңейту үшін құқықтық база құру болды, азаматтардың құқықтарын қорғау тетіктерін күшейту. Бұл конституциялық реформа азаматтардың мемлекетті басқаруға қатысуын кеңейтті және саяси процестерді нақты демократияландыруды қамтамасыз етті.
Қазақстан жерінде тұратындардың барлығы еліміздің Негізгі Заңын құрметтеуге және сақтауға тиіс. Қазақстанның әрбір тұрғыны әділдікке, заңдылыққа, теңдікке және өзінің болашағына сенімді болуға тиіс. Қоғам мен мемлекет дамуының базалық қағидаттары, адамның, азаматтың және мемлекеттік билік субъектісінің кепілдіктері, құқықтары мен міндеттері Қазақстан Республикасының Конституциясында нақты бекітілген. Олырды сапалы әрі тиімді іске асыру мемлекет пен қоғамның маңызды міндеті болып табылады, өйткені ол даму мен тұрақтылыққа, Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыруға ықпал етеді.
Біз бұл актімен іс жүзінде жаңа мемлекеттің негізі Қазақстан Республикасының әлем картасында қаланды деп мақтанышпен айта аламыз.
Тарихта және әлемдік тәжірибеде қазіргі заман үшін осындай маңызды оқиғалар өздерінің қоғамдық-саяси және тарихи маңыздылығына байланысты әрқашан маңызды мерекелерге айналды.
Өзінің ауқымы бойынша бұл тарихи оқиға - мемлекет пен қоғамның негізгі заңы, және бүкіл халық үшін - жалпы ауқымы бойынша жалпыұлттық болып табылатын мемлекеттік мереке.
Қазақстан Республикасының Конституциясы біздің бостандығымыздың негізі.
Еліміздің Конституция күні қарсаңында қымбатты қазақстандықтарды мерекемен құттықтаймыз және бейбітшілік, бірлік, бақыт, амандық, табыс тілейміз!
С.Р. ОНДЫБАЕВА –
Шардара аудандық сотының төрағасы
